Değerli dostlar. Akrabalar arasındaki isimler ve dereceler bilhassa birbirleriyle olan ilişkiler ve miras işleri konusunda çok önemlidir. Çünkü; kalan mirastan kimin ve ne kadar pay alacağı bu listeye göre belirlenir. (Vasiyetname hariç).
Örneğin; 1.derecede akrabalar: Anne, baba ve çocuklardır. 2.derecedeki akrabalar: kardeşler, dede, nine ve torunlardır. 3.derecedeki akrabalar; amca, hala,dayı, teyze ve yeğenlerdir, 4.derecedeki akrabalar; kuzenlerdir. Her ne kadar son yıllarda akrabalık ilişkileri çeşitli nedenlerle zayıflamış olsa bile günümüzde ortaya çıkan bazı miras ve araştırmalar sebebiyle dikkat çekmeye devam etmektedir. Örneğin; Bazı nüfus bilgileri veya resmi belgeler sadece 1.derecedeki akrabalara, vasilere veya kanuni temsilcilerine verilebilmektedir. Bu nedenle akrabalar arasındaki kişileri ayırt edebilmek için hepsine ayrı ayrı isimler verilmiştir.
Bilhassa evlenince akrabalarımızın çoğaldığını görürüz.; Akrabalık insanların kan bağı ve evlenme yoluyla meydana getirdiği bağa verilen isimdir. Hatta akrabaların, akrabaları ile de akraba sayıldığımız durumlar ve terimler vardır. Bu terimleri sırasıyla yazacak olursak; Anne, çocuğu olan kadın. Baba, çocuğu olan erkek, Kardeş, anne babası aynı olan kişi veya sadece annesi ya da babası aynı olan kişi. Abi, büyük erkek kardeş. Abla, büyük kız kardeş. Kız, kız çocuğu. Oğlan, erkek çocuğu. Eş, eşlerden biri. Teyze, annenin kız kardeşi. Dayı, annenin erkek kardeşi. Hala, babanın kız kardeşi. Amca, babanın erkek kardeşi. Anneanne, annenin annesi. Dede, annenin babası. Babaanne, babanın annesi. Büyükbaba, babanın babası. Kuzen, hala, dayı, amca ve teyze çocukları. Yeğen, kardeşin çocuğu.
Ülkemizde kullanılan bazı bölgesel akraba isimleri ise şöyledir; Anneye ana, Abiye ağa veya ağabey, Babaanneye veya anneanneye ebe veya nine, Eme; kelimesi Hala için kullanılmaktadır. Emmi kelimesi Amca, Bacı kelimesi Kız kardeşler için, Bala kelimesi de çocuklar için. Kaynata, eşlerin birbirinin babası, Bibi kelimesi Hala kelimesi yerine, Uşak; kelimesi çocuk kelimesi yerine, Gardaş; kelimesi kardeş kelimesi yerine kullanılmaktadır. Zevce kelimesi Eş kelimesi yerine, .Eci; kelimesi kız kardeş, Analık; kelimesi ise Kayınvalide ya da Üvey Anne için kullanılmaktadır. Kendi akrabalarınız dışında evlendiğiniz zaman da evlendiğiniz kişinin ailesi ile akraba olursunuz. Evlenince sahip olduğumuz akraba isimleri ise şöyledir.; Enişte, kız kardeşin evlendiği erkek, Yenge, erkek kardeşin evlendiği kadın, Elti, iki erkek kardeşle evli olan kadınlar, Görümce, damadın kız kardeşi gelinin görümcesidir. Dünür, evlenen çiftlerin aileleri, Kayınbirader, Kayınço çiftlerin erkek kardeşleri, Kayınpeder, gelin için damadın babası veya damat için gelinin babası, Kayınvalide, gelin için damadın annesi veya damat için gelinin annesi. Baldız, gelinin kız kardeşi Bacanak, iki kız kardeşle evli olan erkekler için kullanlmaktadır. (KAYIN; sözcüğünün Arapça ''Kaim'' yani -yerine geçen- kelimesinden geldiği, örneğin; Kaynana/Kayınvalide sözünün aslında -annenin yerine geçen- ''Kaim ana'' olduğu ileri sürülmektedir. (Kayınbirader, Kayınvalide, Kayınpeder de denilmektedir)
Bilhassa yurt dışında vatanından ve akrabalarından uzaklarda yetişen gençlerimize faydalı olacağına inandığım bu akrabalar ve terimleri kullanılmadığı takdirde unutulmaya yüz tutmaktadır. Hatırlarsanız geçmişte dedelerimizin ve ninelerimizin resimleri çerçeve yapılır ve evimizin en güzel yerine asılırdı. Bunun sebebi çocukların ve torunların geçmişini, dedesini ve ninesini hatırlaması ve unutulmaması için yapılmasıydı. Siz de dedenizin ve ninenizin resimlerini duvara asın ki, çocuklarınız da sizin resimlerinizi assınlar. Hatta çocukken bir kağıda ''Soy ağacı''da yapar, hem anne tarafındaki ve hem de baba tarafındaki akrabalarımızın isimlerini yazardık. Çocuklarınıza ve torunlarınıza da bunu yaptırmanızı tavsiye ederim. Tüm akrabaların birbiriyle iyi geçinmesi, hatırlanması, unutulmaması, geriye iyi anılar ve hatıralar bırakması dileğiyle.!
Sevgi ve saygılarımla. Viyana. 08.02.2025.mk.
